Ο Νίκος Καζαντζάκης για τον Φιόντορ Ντοστογιέφσκι

«Οι ήρωες του Δοστογιέφσκι είνε κυριευμένοι από “δαίμονα”, από σκοτεινές δυνάμεις και παλεύουν σε όλη τους τη ζωή με τον “δαίμονά” τους. Άθεοι, μηδενιστές, σάτυροι, εγκληματίες, όλοι είνε βυθισμένοι στην κόλασή τους με ηδονή, με πάθος, με εωσφορικό μεγαλείο – που δίνει στη σκοτεινή μορφή τους μιαν αίγλη επικίνδυνη. Αισθάνεσαι πως η ίδια η ψυχή του Δοστογιέφσκι παλεύει μέσα στους ήρωές του και κολάζεται, η ίδια η ψυχή του ανθρώπου κι ολόκληρου του Σύμπαντος· παράδεισος υπάρχει, μα για να τον φτάσεις, πρέπει να περάσεις απ’ όλη την κόλαση.
»Ποιόν σώζει ο Θεός; Μονάχα όποιον αισθάνεται μέσα του ταπεινοφροσύνη κι αγάπη· τα αισθήματα τούτα μπορούν να λάμψουν – και μάλιστα συχνότατα λάμπουν  - στην ψυχή του άθεου και του εγκληματία. Νάσαι θερμή ψυχή, θερμό κορμί – να τα προαπαιτούμενα της σωτηρίας. Οι κρύοι, οι λογικοί, οι ευτυχείς, όσοι έλυσαν όλα τα προβλήματα και δεν ταράζονται ποτέ, αυτοί είναι αδύνατο να σωθούν».

ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, «Θεόδωρος Δοστογιέφσκι», Νέα Εστία, 90 (1971) 1644-1646.

Σχόλια

Δημοσίευση σχολίου